آیه مقام و منزلت تمام صحابه با همدیگر برابر و مساویند؟

الحمدلله،

صحابه رضی الله عنهم هیچکدام در یک سطح نبودند! و اهل سنت ما بین آنها تفکیک قائل است، و بدون شک بعضی از صحابه از بعضی دیگر بافضیلتر و والاتر هستند، مثلا ابوبکر از عمر، و عمر از عثمان، و عبدالله ابن مسعود از ابوهریره، و مهاجرین و انصار از اصحاب فتح مکه ، و مجاهدین بدر از مجاهدین احد، و مجاهدین احد از مجاهدین خندق و .. برتر و والاتر هستند..

بنابراین اهل سنت نگفته که تمام صحابه در فضایل هم سطح و برابر هستند، ولی بدون شک همه ی آنها فضیلت مصاحبت و همراهی با پیامبر صلی الله علیه وسلم را درک کرده اند و خود پیامبر صلی الله علیه وسلم می فرمایند: ‏«خیْرُ القرون القرن الذی بُعِثْتُ فیهم، ثم الذین یَلُونَهُمْ، ثم الذین یَلُونَهُم». بخاری و مسلم

یعنی: «بهترین دوران، قرنی ‏است که من در آن مبعوث شده ام سپس کسانی که به دنبال آنها می آیند و سپس کسانی هم که به ‏دنبال آنها می آیند».

و بدون شک عصری که پیامبر صلی الله علیه وسلم در آن می زیسته همان دورانی بود که صحابه بزرگوار ایشان نیز در آن زیسته و همدوش رسول الله صلی الله علیه وسلم در راه نشر دین زحمات بسیاری را تقبل کردند تا آنکه با مجاهدتهای بسیار خود و گذشتن از جان و مالشان این دین را به اقصی نقاط دنیا از جمله ایرانیان رسانیدند.

و فرموده است: « لَا تَسُبُّوا أَصْحَابِی، فَوَالَّذِی نَفْسِی بِیَدِهِ لَوْ أَنْفَقَ أَحَدُکُمْ مِثْلَ أُحُدٍ ذَهَبًا مَا بلغ مُدَّ أَحَدِهِمْ وَلَا نَصِیفَهُ». بخاری ( 3673) مسلم (2540، 2541).

یعنی: «اصحاب مرا دشنام ندهید اگر یکی از شما به اندازه کوه احد طلا انفاق کند با یک مد یا نصف مدی که اصحاب من انفاق می‌کنند برابری نمی‌کند (مد پیمانه‌ای است که برخی آن را به پری دو کف دست دانسته‌اند». 

بنابراین تردیدی وجود ندارد که فضایل صحابه از دیگران بیشتر است؛ مثلا فضایل و مقام آنها از تابعین بیشتر است، و قطعا صحابی بودن فضیلتی است که افتخار آن نصیب هر انسانی نشد، و این فضیلت را خداوند متعال به آن عطا نمود و آنها را وسیله ای برای نصرت پیامبر و دینش گردانید، و چه فضیلتی والاتر از این که خداوند متعال آنها را حواریون پیامبر صلی الله علیه وسلم قرار داد و از میان انسانها، آنها را بعنوان یاران و همرزمان و دوستان پیامبرش صلی الله علیه وسلم قرار داد، هرچند که بعضی از صحابه از دیگران فضایل بیشتری دارند، اما قطعا فضیلت صحابی بودن خود نصیب هرکسی نشد.

و اهل سنت معتقد است که اصحاب معصوم نیستند، درمجموع آن‌ها مرتکب گناه می‌شوند ولی در پرونده‌شان نیکی‌ها و فضایل زیادی موجود است که گناه و خطای آنها را تحت الشعاع قرار می‌دهد، حتی گناهانی از آن‌ها بخشیده می‌شود که از دیگران بخشیده نمی‌شود، چرا که نیکی‌هایی که آن‌ها درپرونده شان دارند دیگران ندارند و نخواهند داشت و قطعا آنها به مغفرت و رحمت خداوندی لیاقت بیشتری دارند.

اهل سنت و جماعت معتقدند: در مورد جریاناتی که در میان اصحاب اتفاق افتاده است میانه‌روی کردن بهترین گزینه است. یعنی اینکه نه حکم به برائت گروهی بدهیم و نه خاطی بودن گروه دیگری را صادر کنیم. به خلاف گروه‌های انحرافی، تشیع و خوارج که در مورد هر دو گروه افراط کردند: گروهی را معصوم دانستند و گروهی دیگر را گناه‌کار که این منشأ بدعت‌هایی است که گذشتگان این‌گونه نگفته‌اند. تشیع به استثنای عده معدودی بقیه را فاسق و کافر دانستند، هم‌چنان‌که خوارج، علی و عثمان را کافر و جنگ با این‌ها را جایز دانستند.

اما یک نکته نباید فراموش شود و آن اینکه: صحابه همگی عادل هستند، و این به معنای آن نیست که همه در مقام و رتبه در یک سطح هستند! بلکه همه عادل هستند یعنی آنکه: در روایت و نقل حدیث از پیامبر صلی الله علیه وسلم هیچکدام دروغ نمی گویند، برای همین گفته می شود: صحابه همگی عادل هستند.

برای توضیحات بیشتر در خصوص اختلاف فضایل صحابه به فتوای (5729) مراجعه کنید.

والله اعلم

وصلی الله وسلم علی محمد وعلی آله وأصحابه والتابعین لهم بإحسان إلی یوم الدین

سایت جامع فتاوای اهل سنت و جماعت

IslamPP.Com