من با سرعت 80 کیلومتر بر ساعت رانندگی می کردم، این سرعت از سرعت مجاز کمتر بود، ناگهان در مسیری که حرکت می کردم یک کاروان شادی بر من ظاهر شدند و هرکاری کردم موفق به برخورد نشدم و متاسفانه دو نفر از آنان که در رکاب کاروان بودند با من تصادف کردند و فوت شدند، آیا با این توصیفات بر من کفاره و دیه واجب است؟
الحمدلله،
اگر واقع امر آنگونه باشد که شما ذکر کردید؛ یعنی با سرعت مجاز در مسیر در حال حرکت بودید و بر اثر خروج ناگهانی کاروان نتوانستید مانع برخورد با کاروان شوید، در اینصورت گناهی بر شما نیست، و نه دیه و نه کفاره هم لازم نیست، زیرا در این سانحه نه مرتکب تجاوزی شده اید و نه سهل انگاری ..
از جناب علامه ابن عثیمین سوال شد : شخصی که بهمراه پدرش در ماشین بود دچار واژگونی شده و پدر او فوت می کند، آیا کفاره ای بر او لازم است؟
پاسخ دادند : «بایستی درباره علت و مسبب حادثه تحقیق کرد، اگر مشخص شود که به دلیل سهل انگاری یا تجاوزی از جانب راننده بوده است در آنصورت ملزم به کفاره و دیه است، اما اگر تجاوزی یا سهل انگاری مرتکب نشده پس چیزی هم بر او نخواهد بود» فتاوی إسلامیة (3/357).
از علماء هیئت دائمی افتاء مشابه همین سال شد، که آنها پاسخ دادند : «اگر راننده در مسیر حرکتش تجاوزی کرده باشد و یا در آن سانحه نقشی داشته است؛ مثلا از قوانین رانندگی تخلف کرده و یا سرعت (زیاد از حد) داشته و یا خواب آلودگی داشته و امثال اینها، و یا در (کنترل یا تعمیر) ماشین سهل انگاری داشته است، بر او کفاره قتل واجب است که عبارتست از : آزاد کردن برده مؤمن، اگر نداشت بایستی دو ماه پشت سر هم روزه بگیرد. اما اگر هیچ نقشی در این سانحه نداشته پس چیزی هم بر او نیست» فتاوی إسلامیة (2/356) .
و در فتوای "مجمع الفقه الإسلامی" در دوره هشتم خود در سال 1414هـ صادر شده، درباره حالتهایی که از راننده رفع مسئولیت می شود، آمده :
« الف : اگر حادثه بر اثر نیرویی قاهره باشد که امکان دفع و پرهیز از آن مقدور نباشد، که شامل هر امر عارضی خارج از دخالت انسان می شود.
. . . ». "مجلة المجمع الفقهی" شماره 8، جزء دوم، ص 372.
که این مورد بر سوال شما منطبق است.
منبع : سایت (الإسلام سؤال وجواب).
والله اعلم
وصلی الله علی نبینا محمد وعلی اله وصحبه وسلم
سایت جامع فتاوای اهل سنت و جماعت
IslamPP.Com
