::ISLAMPP.COM::     دانلود کل سایت بصورت آفلاین! کلیک کنید
 

نمايش فتاوى

 

فتاوى -->> -->>  فتواى انتخاب شده

آیا دزدیدن یا تلف کردن سیگار یا آلات موسیقی از باب انکار منکر جایز است؟
شماره فتوى 8850

تعداد بازديد 5988

فرستادن به دوست 

 چاپ كردن

تاريخ اضافه 2013-12-22

 

آیا سرقت اشیاء حرام جایز است؟ مثل سیگار یا آلات طرب و یا نقاشی  یا کتابهای فاسد و غیره .. البته هدف از آن به جهت دورساختن صاحب آن از منکر و گناه و ضرر باشد.


الحمدلله،

سیگار و آلات موسیقی به جز دف و تصاویر جاندار و کتابهای انحراف کننده، تمام اینها جزو منکراتی است که باید بر حسب توان و قدرت آنها را انکار نمود، پس کسی که می تواند با دست آنرا انکار کند مثل پدر در برابر فرزندش، باید آنرا تلف کند، و اگر کسی نتوانست و از وقوع مفسده ای بزرگتر ترسید با زبانش آنرا انکار کند، و اگر اینرا هم نتوانست در قلبش از آن ناخشنود باشد. پیامبر صلی الله علیه وسلم می فرماید: «من رأی منکم منکراً فلیغیره بیده ، فإن لم یستطع فبلسانه، فإن لم یستطع فبقلبه، وذلک أضعف الإیمان» مسلم ( 49 ).

یعنی: «هر کس از شما منکری دید پس با دستش جلوی آنرا بگیرد و اگر نتوانست با زبان خود آنها را نهی نماید و اگر باز نتوانست در قلب خویش از آن منکرات بیزار باشد که این مرتبه نشانه ی ضعف ایمان است».

اما منظور از تلف کردن چیست؟

امام ابوحنیفه و مالکیه و شافعیه گفته اند: دور ساختن یا کنار گذاشتن آن شیء حرام بگونه ای که مانع از استعمال آن در راه حرام شود، و بدین معنا نیست که عین آن شیء نابود شود، زیرا چه بسا بتوان از آن در امری مباح استفاده کرد، مثلا می توان آلات موسیقی را بعد از شکاندن برای انداختن در آتش استفاده نمود، و یا در ساختن شیئی مباح استفاده کرد.

و دو شاگرد ابوحنیفه (امام ابو یوسف و محمد بن حسن) و همچنین حنابله گفتند: اگر این اشیاء منکر و حرام نابود شوند خسارت آنها پرداخت نخواهند شد.

به نظر می رسد قول اول صحیح تر باشد، زیرا مال مسلمان محترم است، و اگر قرار باشد کنار نهادن منکر با شکستن آن مقدور باشد در آنصورت جایز نیست عین آنرا نابود ساخت.

نگاه کنید به : الفتاوی الهندیة (5/ 131)، مغنی المحتاج (3/ 252)، الإنصاف (6/ 247) ، کشاف القناع (4/ 132)، الموسوعة الفقهیة (1/ 219).

در کتاب "أسنی المطالب" (2/ 344) آمده  : «بر انسان مکلف توانا لازم است اشیائی مانند صلیب، بت و آلات لهو و لعب را به قصد زدودن منکرات بشکند، زیرا انتفاع بردن از این اشیاء حرام است و حرمتی ندارند، دلیل آن حدیثی از صحیحین است که می فرماید : «وَالَّذِی نَفْسِی بِیَدِهِ لَیُوشِکَنَّ أَنْ یَنْزِلَ فِیکُمُ ابْنُ مَرْیَمَ حَکَمًا مُقْسِطًا فَیَکْسِرَ الصَّلِیبَ، وَیَقْتُلَ الْخِنْزِیرَ..». یعنی : «سوگند به ذاتی که جان من در دست اوست، بزودی عیسی ‏بن مریم نزول خواهد کرد. او حاکم عادلی خواهد بود، صلیب را خواهد شکست و خوک را از بین خواهد برد ..». اما او نباید زیاده روی کند و به سختی آنرا بشکند..».

و علامه ابن عثیمین در بیان اشیاء حرامی که ضمان ندارند می گوید : «شکاندن مزمار (نی یا سرنا) ضمان ندارد، زیرا اینکار از باب تغییر منکر است، و پیامبر صلی الله علیه وسلم می فرماید: «من رأی منکم منکراً فلیغیره بیده» مسلم ( 49 ). یعنی: «هر کس از شما منکری دید پس با دستش جلوی آنرا بگیرد». علاوه بر این؛ اقرار کردن به اینگونه آلات جایز نیست و شکاندن وسیله ی این عدم اقرار است. اما تلف کردن آن ضمان دارد، زیرا تلف کردن چیزی جز شکاندن است؛ شکستن تنها موجب میشود که استفاده از آن شیء در حرام دیگر ممکن نباشد با این وجود مواد آن باقی می ماند که اگر از جنس چوب باشد می توان برای شعله ور کردن آتش از آن استفاده کرد، و اگر از جنس آهن باشد می توان برای ساخت ظروف از آن بهره جست، اما تلف کردن کلی آن به معنای نابود ساختن عین آن شیء است، و نابود کردن عین با زدودن اوصاف متفاوت است، یعنی با ازاله اوصافش دیگر مزمار نخواهد بود (که با آن نواخته شود)..

پس مزمار از آلات موسیقی است که مطلقا مباح نیست، لذا اتلاف کردن آن واجب است، و اگر آنرا تلف نمود ضمانی ندارد (یعنی خسارت آن پرداخت نمی شود) ..

اگر بگوید : آیا آنرا بسوزانم یا بشکنم؟

می گوئیم : اگر ماده سازنده آن قابل استفاده باشد آنرا نسوزان، یعنی اگر بگونه ای باشد که بتوان به صندوقی یا چیزی شبیه آن تبدیل نمود پس آنرا بکلی نابود نکن؛ زیرا اگر این شیء حرام است نه بخاطر اینکه از چوب است بلکه چون در حرام استفاده می شود، پس هرگاه امکان تبدیل آن به شیء حلالی بود نابودساختن آن جایز نسیت چون موجب اتلاف مال است ..

بر والیان امور (مسئولان دولت) واجب است که آنها را بشکنند و تلف نمایند، زیرا آنها در این موارد مسئولیت دارند، و قادرند که آنها را بشکنند، در غیر اینصورت منکرات در امت منتشر می شود .. اگر انسانها از خالق و پروردگار خود دور شوند به دیگر انسانها هم رحم نمی کنند، و استفاده از این اشیاء حرام آدمی را از خالق دور می سازند، چون راه او را از یاد و ذکر خداوند و از نماز سد می کنند.

(سوالی که پیش می آید اینست) : آیا بر شخصی از مردم واجب است که این مزمارها را بشکند؟

پاسخ : خیر، چون او سلطه ندارد .

(اگر واجب نیست) آیا شکستن آنها نیز بر او جایز نیست؟

بستگی دارد؛ اگر این امر منجر به ضرر بزرگتری شود، پس آنرا نشکند، مثلا در صورت شکاندن آن فتنه ای ایجاد شود و صاحبش با وی درگیر بشود و شری بینشان ایجاد گردد، در اینحالت آنرا نشکند اما اگر صدای نی را شنید از آنجا دور شود.

و اگر فتنه ای بروز نکند، مثلا زمانی برسد که صاحبش در غفلت است و بعد که مزمار را می بیند آنرا بشکند، این ایرادی ندارد، با این وجود اگر بترسد که ممکن است صاحبش بعدا متوجه شود و بر اثر آن شر و فتنه ای بروز کند، در اینحالت جایز نیست آنرا بشکند».

"الشرح الممتع علی زاد المستقنع" ( 10 / 219 – 224).

پس تا الان دانستیم که بین شکستن اشیاء منکر و بین تلف کردن کلی آنها فرق هست، و دانستیم که چه کسی حق را دارد که دست به چنین کاری زند. و وقتی اتلاف کلی آن اشیاء جایز نباشد (به دلیل آنکه ممکن است قابل استفاده در جای دیگری باشند)، قطعا سرقت آنها نیز جایز نیست، زیرا سرقت آنها به معنای استیلاء بر اموال است، علاوه بر آن؛ موجب بروز فتنه و نزاع و دشمنی خواهد شد.

علامه ابن عثیمین می گوید : «اگر کسی بپرسد : آیا جایز است که بر صاحب آلت لهو حمله برم و آنرا از او بگیرم و بشکنم؟

پاسخ اینست : بستگی دارد؛ اگر سلطه داری، آری، و اگر هم سلطه نداری پس چنین کاری نکن، زیرا منجر به فتنه ای بزرگتر از ماندن آلت در دست او خواهد شد، شاید موفق شوی و شاید نشوی، چه بسا از خود دفاع کند و تو موفق نشوی، اما اگر پنهانی بصورتی که متوجه نشود آنرا برداری و بشکنی، این خوب است و گناهی بر تو نیست، و موجب فتنه هم نمی شود».

"الشرح الممتع علی زاد المستقنع" (14/332).

منبع : سایت (الإسلام سؤال وجواب).

 

والله اعلم

وصلی الله علی نبینا محمد وعلی اله وصحبه وسلم

سایت جامع فتاوای اهل سنت و جماعت

IslamPP.Com