چگونه برای فرزندم اسم انتخاب کنم؟ لطفا چند اسم زیبا را برای دخترم پیشنهاد کنید؟
الحمدلله،
فرزندان، هدایایی از جانب الله متعال هستند، و بوسیله آنان بر والدین نعمت می بخشد، و حقوق زیادی بر گردن آنها در قبال این فرزندان قرار داده است، که اولین آن؛ انتخاب اسمی نیک و با معناست که یک عمر آنرا با خود همراه دارد.
ماوردی در کتاب "نصیحة الملوک" (ص167) می گوید : «هرگاه بچه بدنیا آمد، اولین احسان و اکرام در حق او آنست که وی را با انتخاب اسم زیبایی مزین ساخت، و اسم نیک در اولین لحظه سماع آن جایگاهی در نفوس خواهد یافت».
اکنون چند نکته مهم را برای انتخاب اسمی نیک و شایسته بیان می کنیم و سزاوار است والدین قبل از اقدام این نکات را مد نظر داشته باشند :
1- اسامی تک تک مردان و زنان صحابی رضی الله عنهم مستحب نیست، چه بسا بعضی از این اسم ها در مجتمعی مقبول و معروف ولی همانها در مجتمع دیگری غریب باشد.
بر والدین لازمست اسمی را برای فرزندشان برگزینند که در مجتمع آنها شاذ و غریب نباشد، چرا که غریب بودن اسم ممکن است سبب استهزاء و تمسخر شخص صاحب نام گردد، و یا از ذکر نامش در مقابل دیگران خجالت بکشد.
ماوردی - در ادامه کلام سابقش – مواردی را که در انتخاب اسم مستحب هستند، بیان می کند که یکی از آنها چنین است : «(مستحب است) اسم دارای معنای خوبی باشد، و با احوال صاحب نام تناسب داشته باشد، و از اسمهایی باشد که در بین طبقه و ملت و هم رتبه او رواج داشته باشد».
بنابراین کسی که می خواهد اسامی صحابه یا انبیاء و یا صالحین را انتخاب کند، اسمی را برگزیند که هم مناسب حال او و هم مناسب مجتمع و قومش باشد (و غریب نباشد).
2- ملت های غیر عرب ملزم نیستند که اسامی عربی را انتخاب کنند، وبلکه واجب است از اسمهایی اجتناب کنند که مختص به ادیان غیر اسلامی است، و یا اسمهایی که غالبا افراد آن آیین از آن نامها استفاده می کنند، مثل : پطرس، یوحنا، جورج، و امثال اینها، برای مسلمان جایز نیست که از این نامها برگزیند، چرا که اینکار موجب تشابه با آیین خاص نصاری است. نگاه به : "أحکام أهل الذمة" ابن القیم (3/251).
بنابراین اگر اسم غیر عربی باشد و معنای زیبایی داشته باشد (و در مجتمع غریب و شاذ نباشد) ایرادی ندارد آنرا بر فرزند خود برگزید، پیامبران علیهم الصلاة والسلام اسم خود و فرزندان خود را با اسامی نیک و پاکی از میان عرف و عادات (مجتمع خود) برمی گزیدند و ملتزم به اسامی عربی نبودند، مثلا : اسرائیل و اسحاق و موسی و هارون ..
3- بایستی از انتخاب اسامی زشت و قبیح، و یا اسمهایی که موجب تزکیه هستند اجتناب ورزید.
در آیت قرآن است که : «فَلَا تُزَکُّوا أَنْفُسَکُمْ هُوَ أَعْلَمُ بِمَنِ اتَّقَی» (نجم /32). یعنی : نفسهای خود را تزکیه نکنید. علامه ابن کثیر میگوید : معنای آیت اینست که خود را مدح نکنید، از نفسهای خود تشکر نکنید، وبا اعمال تان منت گذاری نکنید.
امام طبری – آنگونه که حافظ ابن حجر از او نقل کرده – می گوید : «نبایستی اسمی را برگزید که معنای زشتی دارد و یا مقتضی تزکیه صاحب نام را داشته باشد، هرچند آن اسامی برای نام انسانها بکار روند، و یا اسمی که هدف از آن، حقیقت یک صفت باشد، بگونه ایکه وقتی شنونده آن اسم را می شنود گمان کند آن (اسم) صفت اوست..» بنقل از "فتح الباری" (10/577).
و پیامبر صلی الله علیه وسلم بعضی از اسامی که معنای قبیح داشتند را تغییر می داد، مثلا زنی که اسمش « عاصیه » بود را به « جمیله » تغییر داد. روایت مسلم (2139).
و یا زنی که اسمش « بَرّةَ » به معنای (نیکوکار) بود را به زینب تغییر داد، زیرا معنای اسم « بَرّةَ » دربردارنده نوعی تزکیه است. صحیح مسلم (2142).
اسمهایی همچون : متقی، زاهد، پارسا و محسن و مؤمن و ایمان و نعمت و مبارک و سرور امثال اینها دربردارنده نوعی تزکیه هستند.
همچنین از جمله اسمهایی که در بعضی کشورهای اسلامی رواج دارد؛ اسامی هستند که به کلمه (الدین) و (الاسلام) اضافه شده اند، مثل : نور الدین، عماد الدین، یا نور الاسلام و امثال اینها که اهل علم انتخاب این نوع اسمها را مکره دانستند، چرا که دربردارنده نوعی از تزکیه است.
علامه بکر ابوزید در کتاب "تسمیة المولود" (ص/22) می گوید : « به دلیل بزرگی منزلت این دو لفظ : (الدین) و (الاسلام)، اضافه کردن اسم به این دو برای نامگذاری (افراد) .. بعضی از علماء آنرا حرام دانستند ولی اکثرا گفتند مکروه است، زیرا توهم معانی ناصحیحی می دهد که اطلاق و بکاربردن آن جایز نیست، و در اوائل امر که این اسامی بوجود آمدند برای القاب زائد بر اسامی بکاربرده می شدند و بعدا بعنوان اسم مورد استفاده قرار گرفتند».
4- در مورد نامگذاری دختران باید از اسمهایی که معانی شهوانی را تداعی می کنند اجتناب کرد، اسمهایی مثل : فتانه، فاتن، ناهد یا ناهده (دختری که پستانش بر آمده شده باشد).
همچنین انتخاب اسامی ملائکه برای نامگذاری دختران جایز نیست، زیرا مشرکین گمان داشتند ملائکه و فرشتگان دختران خدا هستند!
علامه بکر ابوزید می گوید : «نامگذاری زنان با اسامی ملائکه حرام است، زیرا اینکار یعنی تشابه با (عقیده) مشرکین که ملائکه را دخترن خدا می دانستند، خدای متعال از این باور آنها والاتر است، و نزدیک به این نوع؛ نامگذاری دختر به اسم ملاک (فرشته) یا ملکه است» "تسمیة المولود" (ص/24).
در فتوای (4982) و (7101) نکات مفید دیگری در رابطه با نامگذاری فرزندان ذکر کرده ایم.
و اما اسامی مباح برای دختران فراوان است، از جمله موارد زیر :
مریم، فاطمه، خدیجه، عایشه، حفصه، آمنه، أسماء، عالیه، جویریه، زینب، ساره، رانیه، سعاد، نوره، سُمَیَّة، هاجر، آسیه، و ..
منبع : سایت (الإسلام سؤال وجواب).
والله اعلم
وصلی الله علی نبینا محمد وعلی اله وصحبه وسلم
سایت جامع فتاوای اهل سنت و جماعت
IslamPP.Com