مختصری از فقه روزه بسم الله الرحمن الرحيم الحمدلله رب العالمین و الصلاة و السلام علی رسول الله و علی آله و اصحابه الی یوم الدین و اما بعد : 1- روزه رمضان رکن مهم مسلمانی است که منکر آن کافر و تارک آن فاسق و گناهکار است. 2- روزه بر هر فرد مسلمان که توانایی بر روزه‌داری داشته باشد واجب و فرض عین است. 3- روزه بر زن در حالت حیض و نفاس واجب نیست، و در آن حالت روزه درست نیست و حرام است و بعد از رمضان در حالت پاکی قضای آن واجب است. 4- حدوث حيض و نفاس، همچنان که در مفطرات روزه می‌آید، روزه را باطل می‌سازد. 5- اگر به وسیلة قرص ضد حاملگی که برای زن ضرر نداشته باشد و تجویز شود و حیض زن از موعد مقرر به تأخیر افتد، روزه گرفتن در چنین روزهایی که عادتش به تأخیر افتاده، واجب و درست است. 6- روزه بر بیماری که قدرت روزه گرفتن را ندارد واجب نیست، اگر امید به بهبود دارد، پس از شفا یافتن قضا می‌گیرد و اگر بیماری مزمن است و امید به بهبود ندارد، باید در برابر هر روز فدیه «طعام به مسکین» دهد (650 گرم گندم یا برنج). 7- بیماری که بیماری مزمن دارد و یا سالمندی که توانایی بر روزه گرفتن را ندارد در حکم برابرند، یعنی از روزه معاف شرعی‌اند و در ازای هر روز فدیه می‌دهند. 8- زن باردار و زن شیرده در حکم روزه چهار حالت دارند : الف : هرگاه هیچ نوع زیانی در اثر روزه‌داری به ایشان و فرزندشان نرسد، لازم است روزه بگیرند و رخصتی در ترک روزه ندارند. ب : هرگاه زیان متوجه خود زن شود و جنین یا طفل زیان نبیند، حق افطار را دارد و قضا لازم میگردد. ج : هرگاه در اثر روزه‌داری جنین یا طفل زیان بیند، حق افطار را دارد و علاوه بر قضا، فدیه نیز لازم میگردد. د : هرگاه «مادر و فرزند» هر دو زيان بینند، فقط قضا لازم میگردد و فدیه لازم نمی‌شود. 9- مسافری که سفرش 16 فرسنگ یا بیشتر باشد و سفر او برای معصیت نباشد، می‌تواند از رخصت فطر استفاده نماید، مشروط به اینکه پیش از اذان صبح سفر خود را آغاز نموده باشد. و با وجود این روزه گرفتن بهتر است، مگر اینکه روزه او را بی‌تاب سازد، می‌تواند افطار نماید و قضا لازم میگردد (1 فرسنگ = 6 کیلومتر). 10- روزه بر کسی که تمام روز بی‌هوش باشد، یا بر شخص دیوانه واجب نیست. 11- اگر شخص بی‌هوش لحظه‌ای در روز به هوش آمد، روزهاش درست است. 12- اگر فرض شود، کسی تمام روز خواب رود و شب نیت روزه نموده باشد، روزهاش درست است. 13- روزه بر کودک نابالغ واجب نیست، ولی وظیفة والدین است که فرزندان خود را از سن هفت سالگی به روزه‌داری تشویق نمایند. و چون احتمال بلوغ از سن نه سالگی است، لذا احتیاط آن است که کودکان را از سن هفت سالگی به روزه گرفتن عادت دهند. 14- رکن روزه دوتاست و یا به عبارت دیگر دو چیز در روزه واجب است: الف : نیت. ب : امساک و خودداری از مفطرات. 15- طريقة نیت : نیت به معنای عزم و ارادة قلبی بر انجام دادن عبادت است، و لفظ آن که مؤکد نیت قلبی باشد عبارت است از : نیت کردم فردا روزه باشم، روزة ادای فرض ماه مبارک رمضان امسال برای خداوند بلندمرتبه. 16- امساک به معنای خودداری از تمام چیزهایی است که روزه را باطل می‌کند، از صبح صادق تا مغرب شرعی. 17- آنچه از مفطرات روزه می‌باشد و روزه را باطل می‌کنند عبارتند از : 1- خوردن و آشامیدن و رسیدن هر ماده‌ای به جوف «خالی‌گاه» که ورود آن از راه‌های باز طبیعی بدن باشد، حتی استنشاق بخور و دود سیگار و ... 2- جماع و نزدیکی زناشویی. 3- استمنا. 4- حدوث حیض، نفاس و زایمان. 5- جنون و دیوانگی. 6- بی‌هوشی مطلق تمام روز که لحظه‌ای به هوش نیاید. 7- استفراغ به عمد. 8- سرم و آمپولی که رفع تشنگی و گرسنگی نماید. 18- آنچه روزه را باطل نمی‌کند به قرار زیر است : 1- استحمام و زیر آب رفتن به شرطی که آب از منافذ طبیعی بدن وارد «جوف» نشود. 2- استعمال سرمه در چشم و یا قطره و پماد چشمی. 3- سوزن و آمپول در رگ یا در عضله برای علاج و درمان. 4- خوردن و آشامیدن به طریق فراموشی، مشروط بر اینکه به محض متوجه شدن دست بردارد و لقمه را فرونبرد. 5- چیره شدن استفراغ. 6- استعمال حنا بر دست یا پا و یا روغن‌مالی پوست بدن. 7- ورود گرد و غبار یا پشه که بدون قصد و اختیار وارد حلق روزه‌دار گردد. 8- محتلم شدن در روز، و تأخیر در غسل جنابت که در شب واجب شده به بعد از اذان صبح، گرچه بهتر است پیش از اذان صبح غسل نماید. 19- کفارة روزه: مردی که روزة رمضان خود را به وسیله جماع عمدی باطل ساخت، علاوه بر گنهکاری، امساک بقیة روز و قضای آن، کفاره نیز بر او لازم میگردد. کفاره به ترتیب زیر است: الف : آزاد کردن بردة مسلمان. ب : در صورت نیافتن برده، دو ماه پی در پی روزه گرفتن. ج : در صورت عدم توانایی شصت مسکین اطعام دادن، هر مسکینی یک مد : 650 گرم گندم یا برنج. 20- فدیه روزه : فدیه به معنای اطعام مسکین است و در برابر هر روز یک مد طعام واجب میگردد. 21- فدیه بر سه قسم است: 1- فدیه‌ای که موجب اسقاط قضا میگردد. 2- فدیه‌ای که موجب اسقاط قضا نمی‌گردد. 3- فدیة تأخیر قضا. 22- قسم اول فدیه، شامل دو نفر می‌باشد : 1- بیمار مزمن. 2- سالمند ناتوان که در برابر هر روز فدیه می‌دهد و روزهاش قضا ندارد. 23- قسم دوم که علاوه بر قضا، فدیه نیز لازم است شامل سه نفر می‌باشد: الف : زن باردار که به خاطر ترس از جنین روزه نگرفته است. ب : زن شیرده که به خاطر ترس از فرزند شیرخوار روزه نگرفته است. ج : نجات‌دهنده‌ای که غریقی را نجات داده و موجب شکسته شدن روزهاش شده است. در هر سه مورد علاوه بر قضای روزه، فدیه نیز لازم میگردد. 24- فدیه تأخیر مخصوص کسانی است که در قضای روزه سستی کرده‌اند و سال یا سال‌‌هایی بر آن گذشته است. و به تعداد سال‌ها برای هر روز یک فدیه لازم میگردد، مثلاً اگر پنج روز قضا دارد و یک سال بر آن گذشته است، پنج مد فدیه لازم است، و اگر دو سال گذشته است، برای پنج روز، ده فدیه لازم است. 25- تذکر : فدیة لازم، حتماً باید قوت غالب «گندم یا برنج» باشد و به هیچ وجه قیمت جایز نیست. خداوند می‌فرماید : « وَعَلَى الَّذِينَ يُطِيقُونَهُ فِدْيَةٌ طَعَامُ مِسْكِينٍ» (بقره 184) «و بر کسانی که توانایی روزه گرفتن ندارند، غذا دادن هر مسکین لازم است». و طعام شامل قوت و غذای غالب مردم است. والله اعلم. وصلی الله وسلم علی محمد و علی آله و اتباعه الی یوم الدین | 
